zaterdag 23 oktober 2010

Dominion: nu met nog meer Prosperity!

4 kilogram Dominionkaarten zien er ongeveer zo uit:

Er past nog een uitbreiding bij (Cornucopia?) en dan moet ik iets anders in elkaar knutselen.

vrijdag 22 oktober 2010

Een dagje Spiel

Gisteren ben ik naar Spiel geweest. Om kwart over zeven stond mijn chauffeur (spellengek Peter Hein) voor de deur, en binnen 3 uur stonden we bij de Messe in Essen op de stoep. Het was gelukkig een brede stoep, want er stond een gigantische rij. Het duurde een uur om binnen te komen. Naar het schijnt heeft de Messe een nieuw ticketsysteem, waarbij de kaartjes ter plekke uit de printer rollen. Dit was gisteren in ieder geval geen succes. Bovendien was het stervens koud...

Dagmar heeft op Spellengek een leuk verslagje van de hele dag verschenen, waar ik zelf af en toe ook in opduik. Laat ik me daarom maar eens beperken tot een aantal opmerkingen.

Het 40-euro spel. Veel nieuwe spellen zijn tegenwoordig 40 of 45 euro. Iedereen heeft zo zijn eigen psychologische grens van wat hij duur noemt; de mijne ligt (weet ik nu) tussen de 30 en 40 euro. Mijn verlanglijstje was veel te lang, dus deed het niet veel pijn om te dure spellen te schrappen. Die koop ik later nog wel eens, als het moet. Mijn duurste spel op deze beurs was maar 30 euro.

Dure tweedehandsspellen. De handelaren op Spiel weten heel goed wat oude spellen waard zijn. Ik ben de prijsstelling van kringloopwinkels gewend, dus het was even aanpassen om bijvoorbeeld Elfenland te zien liggen voor 12 euro, terwijl ik er zelf 2 euro voor heb betaald, inclusief de zeldzame uitbreiding.

Weinig speelruimte. Dit is ongetwijfeld persoonlijk, maar ik heb zelf maar 1 spel gespeeld: Gosu. (Ik zal hopelijk vandaag nog een kleine recensie plaatsen, voor de mensen die nog naar Spiel gaan dit weekend.) Bijna overal waren de speeltafels goed bezet, zelfs in een stand als die van Queen, waar de tafels zo dicht op elkaar stonden dat ik er niet tussen paste, met mijn volle Ikea-tas. Ik ga toch meer voor het rondlopen en spellen bekijken dan voor het spelen zelf.

Ontbrekende spellen. Er waren dit jaar een uitzonderlijk aantal spellen die Essen niet gehaald hebben. Het ergst was dit bij Queen: naar ik begrijp heeft van al hun nieuwe spellen alleen Discovery of India het gehaald. Peter Hein  was op zoek naar German Railways, maar daar waren maar 2 exemplaren van aanwezig, met een bordje "not for sale". Gelukkig hadden ze een grote voorraad wat oudere spellen voor aardige prijzen, zoals altijd.

Weinig Wonders. Het mooie kaartspel 7 Wonders was vantevoren aangewezen als het beste spel van Essen 2010, maar ik heb er op de beurs weinig van gezien. Ik heb het niemand zien spelen, al heb ik daar ook niet echt naar gezocht. Het was wel bij verschillende handelaren te koop, en overal voor dezelfde prijs: 40 euro. Dit spel is dan ook het voornaamste slachtoffer van mijn 40 euro-regel. (Elders lees ik dat het toch goed verkocht wordt; misschien ben ik gewoon blind.)

Welke spellen heb ik dan wel gekocht?
Agricola: The Legendairy Forest Deck. Ik kreeg van Hanno (een van de oprichters van Lookout Games) maar liefst 6 exemplaren mee, 1 Duitse en 5 Engelse. Ik ben benieuwd of iemand kan raden welke kaarten van mij zijn.

Merkator. Omdat ik meegewerkt had aan het Forest-deck, kreeg ik een mooie korting. Het was een van de 2 spellen die ik ook voor 40 euro had gekocht, maar hij kostte slechts 20.

Railroad Barons. Als ik geweten had dat ik korting kreeg bij Lookout Games had ik 'm daar gekocht, maar ik betaalde uiteindelijk 16 euro bij AllGames (4 euro minder dan bij Lookout).

Klunker. Lookout Games had een rad van fortuin staan, en omdat ik een spel van ze had gekocht mocht ik draaien. Geen T-shirt, geen promo-kaarten, geen Scepter von Zavandor, maar Klunker, dat iik vorig jaar al voor 3 euro had gekocht. Ik heb 'm aan Dagmar gegeven, als hint dat ik vaker spellen bij haar wil komen spelen. Eens kijken of ze de hint begrijpt. :)

1860. Het andere dure spel dat ik zeker had willen kopen. De uitgever had een paar beschadigde exemplaren staan, en ik heb er een meegenomen voor 30 euro; dat is 15 euro korting, die ik gedeeltelijk heb besteed aan Tulipmania. Dat had ik vorig jaar al willen kopen, maar het was toen te duur.

Geen Poseidon, maar wel UR 1830 BC. Dat is ook een 18xx zonder treinen, en ook een die zich afspeelt in de oudheid. Ik kwam 'm tegen op de tweedehandsmarkt.

Dominion Prosperity. Ik ben al druk bezig geweest met de kaarten in hoesjes te stoppen (ook op Spiel gekocht bij de Chinese stand). Het past nog net samen met alle andere sets in een doos.

Thebes. Een wat ouder spel van Queen, dat ik op aanraden van Peter Hein heb meegenomen.

Drachengold. Ik heb dit al een paar keer gespeeld, en vond het bijzonder leuk. Als het dus voor 4 euro te koop is, dan aarzel ik niet...

En verder van mijn verlanglijstjes ook nog Tichu, Fürstenfeld, de Hoogspanning-uitbreidingen, Sun, Sea & Sand, en Haggis.

Niet gekocht, uit mijn eerste vooruitblik: Bargain Hunter (gewoon vergeten), Glory to Rome (die kan ik elders vrij goedkoop krijgen), Innovation (niet op Spiel 2010). Uit vooruitblik nummer 3: 7 Wonders en Great Fire of London (allebei te duur). En uit de laatste vooruitblik: het Agricola Gamers-deck (die krijg ik gratis opgestuurd wegens de hulp bij het ontwerpen), en Le Havre Le Grand Hameau (niet in het Engels verkrijgbaar).

zondag 17 oktober 2010

Spiel 2010: vooruitblik 4

Ieder jaar komen er op Spiel ook een aantal uitbreidingen op bestaande spellen uit. Ik ben van nature een verzamelaar, dus een aantal van die uitbreidingen wil ik zeker hebben. Maar ik probeer me dit keer te beperken tot een paar uitbreidingen op spellen die ik vaak speel.

Power Grid: Russia & Japan.

Hoogspanning/Funkenschlag/Power Grid is mijn favoriete spel, en ik heb het dan ook al meer dan 50 keer gespeeld. Voor de variatie is het dus goed dat Friedemann Friese ieder jaar op Essen een tweetal nieuwe kaarten publiceert. Dit jaar zijn dat Rusland en Japan.

Japan is een onherbergzaam land, waarin het lastig is om alle steden aan hetzelfde netwerk te verbinden. Daarom kan je op deze kaart een keer in een spel een tweede netwerk beginnen, door een huisje te plaatsen zonder de verbindingskosten naar de rest van je netwerk te betalen.

Rusland heeft ook een paar regelveranderingen, die vooral voor de startspeler slecht uitpakken. In iedere veiling aan het begin van iedere ronde zijn maar 3 elektriciteitscentrales beschikbaar, maar er wordt steeds een nieuwe centrale toegevoegd zodra een speler past in plaats van een centrale ter veiling aan te bieden. Dit maakt het nog belangrijker om goed na te denken over de spelersvolgorde --- sowieso al het belangrijkste deel van het spel. Dit zou best eens een van de leukste borden kunnen worden.

(De illustratie is overigens niet van de officiële kaart, want daar zijn nog geen plaatjes van vrijgegeven. Dit is een onofficieel bord, ontworpen door Sergey Nelubin. Zie deze lijst voor meer kaarten.)

Funkenschlag: Lagerhalle.

Ieder jaar is er behalve een grote ook een kleine uitbreiding voor Hoogspanning te krijgen, en dit jaar is dat de Lagerhalle, het magazijn. Net zoals de Flux-Generator en het Transformatorhuisje is dit een kaart die door de stapel met elektriciteitscentrales geschud moet worden. Wie dit gebouw koopt, kan hier 3 willekeurige grondstoffen op opslaan. Dit is heel handig voor de spellen waarin de grondstoffenmarkt te snel opdroogt. Niet alleen kan je voor jezelf een voorraadje opbouwen, ook kan je je tegenspelers behoorlijk dwarszitten.

Naast het magazijn bevat deze uitbreiding nog twee kaarten die de grondstoffenmarkt direct beïnvloeden. Je kan 'm bij de stand van 2F-Spiele ophalen, en hij kost slechts een bijdrage voor het goede doel. (Mijn suggestie: koop 'm gelijk met de Rusland/Japan-kaart, en rond de prijs naar boven af op een tientje.)

Agricola: Gamers' Deck

De spelers van Play-Agricola.com zijn het laatste jaar druk bezig geweest om 120 kaarten te ontwikkelen voor Agricola. Ik ben zelf ook nauw betrokken geweest bij het ontwerp van deze nieuwe ambachten en investeringen. Helaas waren de door mij bedachte kaarten niet goed genoeg om geselecteerd te worden. Toch is iedere Agricola-uitbreiding voor mij een bijna verplichte aanschaf.

Rechts zie je een van de nieuwe kleine investeringen: de bijenkorf-oven. Dit is een van de kaarten waar ik aan meegewerkt heb. Voor deze kaart heb ik een paar suggesties gedaan om de tekst te verbeteren, maar vooral heb ik de naam van de kaart voorgesteld. (Oorspronkelijk was het een "Kleine Steenoven".)

Agricola: The Legendary Forest-Deck

Nog een Agricola-uitbreiding; de zoveelste. Het Forest-deck is aangekondigd als de opvolger van het X-deck, dat 2 jaar geleden gepubliceerd is. Het X-deck was meer een parodie dan een serieuze uitbreiding; ik heb het een paar keer aan Agricola toegevoegd, maar het bleek het spel erg uit balans te brengen. Dat klinkt niet als een aanbeveling voor het Forest-deck (hoewel er genoeg mensen te vinden zijn die het X-deck wel leuk vinden om mee te spelen).

Maar het Forest-deck is wel ontworpen door enkele van de meest vooraanstaande mensen uit de Agricola-wereld (zegt de uitgever). En een van die ontwerpers ben ik zelf. Hanno van Lookout-Games heeft me een paar maanden geleden uitgenodigd om een paar kaarten in te sturen, en een stuk of 3 van mijn ideeën zijn uiteindelijk geaccepteerd.

Ik mag helaas nog niets zeggen over de 24 kaarten in dit spel, behalve dat er best aardige kaarten tussen zitten. Het Forest-deck blijft echter in de eerste plaats een aardigheidje, en geen essentiële uitbreiding. Daarvoor moet je bij het Gamers' Deck zijn.

Le Havre: Le Grand Hameau.

Le Havre is een spel dat ik steeds beter begin te waarderen. Het leuke van het spel is dat er zo veel strategieen zijn met winstkansen. Doordat de voedingseisen bij Le Havre minder streng zijn dan bij Agricola, heeft een speler veel meer vrijheid om zelf een richting te kiezen in het spel. Daarbij wordt hij niet gedwongen door handkaarten, want die zijn er niet. Het enige element dat van spel tot spel varieert in Le Havre, zijn de speciale gebouwen. Le Grand Hameau bevat een 30-tal nieuwe speciale gebouwen. Eigenlijk heb ik nog lang niet alle speciale gebouwen uit het basisspel gezien, maar voor zo'n goed spel is iedere uitbreiding welkom.


DIt is de laatste vooruitblik op Spiel 2010. Ongetwijfeld ga ik aanstaande donderdag spellen kopen die ik niet genoemd heb, en zal ik er ook een paar laten liggen die wel op het lijstje staan. Volgende week zal ik laten zien wat ik gekocht heb. Dan heb ik hopelijk ook al de eerste beoordelingen, want zaterdag gaan we een hoop van de nieuwe spellen spelen.

Iedereen die ook naar Essen gaat: goede reis, en veel spelplezier daar!

vrijdag 15 oktober 2010

September 2010

September ligt al weer een tijdje achter ons, maar ik ben de geïnteresseerde lezer nog wel een maandoverzichtje schuldig. Deze maand was er voor mij eentje zonder al te veel opwindende gebeurtenissen op spellengebied. Tussen de 5 nieuwe spellen die ik gespeeld had, zat helaas geen topper. Ik hoop dat dat in oktober, de maand van Spiel, beter zal zijn.

Mijn beste nieuwe spel was Fresco. Eigenlijk is dit een behoorlijke standaard Euro: het inzetten van werkers om grondstoffen te verzamelen, deze dan om te zetten in andere grondstoffen, en uiteindelijk dan weer om te zetten in overwinningspunten.

Waarom vind ik dit dan toch een geslaagd spel? Fresco onderscheidt zich van veel andere nieuwe spellen door de overzichtelijke spelmechanismen. Zelfs als je het voor het eerst speelt is het duidelijk hoe het spel in elkaar zit. Dit wordt geholpen door het thema (het beschilderen van een kathedraal), dat niet alleen leuk gevonden en origineel is, maar ook goed terugkomt in de spelmechanismen. Het duidelijkste voorbeeld hiervan is het mengen van verf, dat heel intuïtief is: rood+geel = oranje; geel+blauw = groen. Dit soort details maakt het spel makkelijk te begrijpen.

De overige nieuwe spellen waren, van "wel aardig" tot "van mij hoeft het niet":
  •  Keltis: das Orakel, de zoveelste aflevering in de Keltis/Lost Cities-serie. Het spel is goed ontworpen, maar helaas niet erg boeiend. Het kernmechanisme van Keltis, het neerleggen van kaarten in oplopende of aflopende volgorde, brengt in dit spel niet veel spanning met zich mee. Ik zou het niet erg vinden om het nog een keer te spelen, maar zal er niet om vragen.
  • It Happens..., een vederlicht spel, dat wel aardig is om te spelen maar eigenlijk weinig om het lijf heeft. Voor meer details verwijs ik naar mijn recensie.
  • Nmbrs!, een soort Rummykub met getallen. Je moet kaarten uit je hand neerleggen in getallenrijtjes. Bij iedere nieuwe kaart is het een hoop gereken om uit te vinden of je 'kan gebruiken, maar uiteindelijk lijkt de winnaar vooral door het toeval te worden bepaald. Vooral jokers (die met iedere 2 andere kaarten een rijtje vormen) zijn veel te sterk.
  • La Strada, een vroege Martin Wallace. Volstrekt oninteressant met 2; hopelijk kan ik 'm nog eens met 3 of 4 proberen. 

dinsdag 5 oktober 2010

Spiel 2010: vooruitblik 3

Ook voor mensen die niet van kaartspellen of lange treinenspellen houden, zijn er voldoende leuke nieuwe spellen te vinden op Spiel. Het is nog best moeilijk om die allemaal te vinden, want je kan alleen afgaan op de (partijdige) beschrijvingen van de uitgevers. Voor een paar spellen zijn er dan ook nog recensies van speltesters. Met die summiere bronnen is het lastig de leukste spellen uit te kiezen uit het overweldigende aanbod.

Hieronder staan een aantal spellen die mijn interesse gewekt hebben. Dat betekent nog niet dat ik ze ga kopen, en helemaal niet dat ik andere mensen ze zou aanraden, maar ik zal ze in Essen in ieder geval gaan bekijken.
  • 7 Wonders. De eerste berichten over dit spel zijn vrijwel unaniem lovend. Gedurende 3 ronden proberen de spelers de wereldwonderen te bouwen. Aan het begin van een ronde krijgt iedere speler 7 kaarten; hieruit kiezen ze er 1, die gespeeld kan worden (eventueel na betaling van de bouwkosten) en de rest wordt doorgegeven aan de linkerbuurman. Herhaal tot iedereen 6 kaarten gespeeld heeft. Sommige kaarten leveren grondstoffen, en andere geven kortingen op gebouwen. En een paar gebouwen zijn zelfs door de spelers naast de eigenaar te gebruiken, tegen betaling uiteraard.

    Omdat in ieder spel een willekeurige selectie van alle kaarten wordt gebruikt, is de wederspeelbaarheid (naar men zegt) groot. Voeg daarbij nog de prachtige opmaak van de kaarten en de speelborden die de speelbaarheid niet in de weg zit. Ik ben in ieder geval erg nieuwsgierig geworden.

    En toch ben ik er nog niet zeker van dat ik dit spel echt ga waarderen. De handleiding is intussen on-line gezet, en het lijkt me allemaal een beetje te simpel. Ik zie nog niet goed in hoe 7 Wonders het niveau van een Race for the Galaxy of een Dominion kan halen. Het wordt ook nogal eens vergeleken met Fairy Tale, wat wel een aardig spelletje is, maar geen hoogvlieger. Gelukkig neemt een van mijn regelmatige medespelers het spel waarschijnlijk wel mee naar huis, dus kan ik het dan in ieder geval uitproberen.
  • The Great Fire of London 1666. Het blussen van een grote brand lijkt mij een geweldig onderwerp voor een cooperatief spel in de stijl van Pandemie, met de spelers in de rol van brandweermannen. Helaas had Londen in de 17e eeuw nog geen brandweer, dus zijn de spelers grootgrondbezitters, die ieder 20 huizen in de City bezitten. Natuurlijk willen zij de brand blussen, maar een nog grotere prioriteit is om hun eigen huizen te beschermen; desnoods door het vuur in de richting van de huizen van een tegenspeler. In plaats van samenwerking biedt dit spel dus confrontatie, en aan het eind is er maar 1 winnaar.

    Het is voornamelijk het originele thema dat mij trekt in dit spel; ik hoop dat ik het spel op Spiel kan uitproberen, of in ieder geval kan bekijken. Als het spel op Essen te zien is, natuurlijk. De uitgever, JKLM Games, heeft de reputatie om vaak veel te laat te zijn met de publicatie van hun spellen. Maar het is nog maar twee weken tot aan Essen; veel kan er nu niet meer mis gaan, zou je zeggen.
  • Merkator. Uwe Rosenberg staat de laatste jaren garant voor goede middelzware spellen. Agricola is natuurlijk zijn grootste hit, maar ik heb afgelopen week zowel Le Havre als Loyang weer gespeeld, en ook dat zijn toppers, die ik eigenlijk vaker zou moeten spelen. Zijn nieuwe spel is Merkator, dat zich afspeelt tijdens de 30-jarige oorlog (die in Nederland bekender is als 80-jarige oorlog). De spelers zijn handelaren, die vanuit Hamburg hun waren proberen te slijten aan alle strijdende partijen.

    De uitleg van Uwe zelf klinkt behoorlijk ingewikkeld, met opdrachtkaarten en puntenkaarten en tijdfiches, maar ik heb er vertrouwen in dat ook Merkator weer prima speelbaar is. Ook van Merkator is de handleiding trouwens al op internet te vinden; ik ga 'm binnenkort eens uitprinten en doorlezen. En op Spiel zal ik 'm zonder twijfel ongespeeld kopen; ik moet me immers toch al bij de stand van Lookout Games melden (daarover later meer).
  • Sun, Sea & Sand. Een andere favoriete ontwerper van mij is Corne van Moorsel. Hij heeft net 3 nieuwe spellen voor Essen bekend gemaakt, en daarvan klinkt Sun, Sea & Sand het interessantst. Corne heeft mij de afgelopen jaren diverse keren verrast met simpele maar boeiende spellen. Factory Fun, Gipsy Kings (dat ik vorig jaar eigenlijk alleen maar kocht omdat je daar gratis de Factory Fun uitbreiding bij kreeg), en Powerboats zijn alle drie spellen die ik met veel plezier speel. Hopelijk is dit spel van hetzelfde niveau.

    Het onderwerp is redelijk origineel (hoewel het wel met Hotel Samoa wordt vergeleken; een spel waar ik niets van weet): iedere speler beheert een vakantiepark met bungalows en allerhande attracties. Daarmee proberen ze zoveel mogelijk touristen te trekken. Het spel bevat een leuk mechanisme dat voor iedere tourist bepaalt hoe lang hij in het park blijft; dit hangt natuurlijk af van het aantal attracties van het juiste soort. Verder is het een lichte worker-placement spel, en daar heb ik er nog niet zoveel van.

    Helaas is er behalve het persbericht van de uitgever nog niet veel bekend; zo zijn er nog nauwelijks recensies verschenen op de BoardGameGeek. Even afwachten dus nog of Sun, Sea & Sand de 30 euro waard is die ervoor gevraagd wordt.
  • Furstenfeld. Dit is hetzelfde verhaal: een nu net aangekondigd spel waarover niets bekend is, maar wel van een van mijn favoriete ontwerpers. Furstenfeld gaat over het bouwen van een kasteel op een stukje land. Om geld voor de bouw te verdienen leg je eerst hopvelden aan, en bouw je brouwerijen. Later moet je die weer afbreken om plaats ye maken voor het kasteel. Volgens de omschrijving van de uitgever is het ruimtegebrek een van de belangrijkste mechanismen in het spel: als je iets nieuws wil bouwen moet je steeds een van je oudere gebouwen afbreken.

    Furstenfeld lijkt mij de aardigste van Friedeman Frieses ontwerpen die op Spiel in premiere gaat. Verder heeft hij ook nog "Schwarze Freitag" (een aandelenspel) en "Famiglia" (een 2-persoons kaartspel) ontworpen, en daar ga ik ook nog wel even naar kijken.
Kortom, aardig wat nieuwe spellen, maar nog veel onzekerheid over wat ik wil gaan kopen. Binnenkort komt er nog een laatste kleine vooruitblik, en over 2 weken is het dan eindelijk zover.

vrijdag 1 oktober 2010

Spiel 2010: vooruitblik 2

Enkele weken geleden heb ik een aantal kaartspellen genoemd die ik op Essen wil gaan kopen. Maar er zijn ook bordspellen waar ik naar uitkijk. Opvallend genoeg zijn er dit jaar behoorlijk wat nieuwe spellen in het 18xx-genre. Dit is een type spel dat ik de laatste tijd vaak speel, en ik ben dan ook zeker van plan mijn verzameling uit te breiden.

Het kenmerk van 18xx-spellen is dat spelers kunnen investeren in spoorwegmaatschappijen. Vervolgens is iedere maatschappij aan de beurt om rails te leggen, treinen te kopen, en treinen te laten rijden. De beslissingen van iedere maatschappij worden hierbij genomen door de grootste aandeelhouder. Helaas duren de meeste spellen meerdere uren, dus ik ben altijd op zoek naar de snellere spellen uit de serie.

Het eerste spel dat mijn belangstelling heeft getrokken is 1860: Railways on the Isle of Wight. Dit is een spel uit 2004 dat opnieuw heruitgegeven gaat worden. Lang was het onduidelijk of 1860 Essen wel ging halen. De uitgever, het Britse JKLM Games, staat niet echt bekend om zijn gehaalde deadlines. Maar pas geleden is bekend geworden dat deze tweede oplage ook door Z-Man uitgegeven gaat worden, en in hun heb ik meer vertrouwen. Ik ga ervanuit dat hun belofte klopt dat het spel op Spiel beschikbaar zal zijn.

Zoals de naam al aangeeft, speelt 1860 zich af op het eiland Wight. Dit is een relatief beperkt gebied, waarin maar een paar spoorwegmaatschappijen zijn geweest; dit heeft tot gevolg dat 1860 erg geschikt is voor een laag speleraantal. Het schijnt zelfs met 2 personen goed te spelen zijn, en dat is zeldzaam in dit genre. Gekoppeld met een speelduur die (voor een 18xx) nog redelijk binnen de perken blijft (op de doos staat een lengte van 4 uur) levert dat een spel op dat ik niet kan laten liggen.

Poseidon is een buitenbeentje in het 18xx-genre. In dit spel, dat zich afspeelt in de Oudheid, bestuur je geen spoorwegen, maar volkeren rond de Middellandse Zee. Met handelsroutes probeer je zoveel mogelijk geld te verdienen. Het opzetten van de handelsroute schijnt eenvoudiger te zijn dan het neerleggen van de spoorwegtegels in standaard 18xx-en; dit bespaart een boel tijd, en daarom zou dit spel in ca. 2 uur gespeeld moeten kunnen worden.

Het thema is een van de redenen dat ik 18xx een leuk genre vind; ik houd van treintjes. Toch zie ik wel uit naar Poseidon. De ontwerpers (Ohley en Orgler) zijn twee bekende namen in de 18xx-wereld, en hebben al meerdere succesvolle spellen bedacht. En als het inderdaad zo snel speelt als men belooft, kan dit spel zelfs op een normale spellenavond op tafel komen. Grote kans dus dat Poseidon zijn prijs wel waard is.

Helmut Ohley is erg druk geweest, want hij brengt dit jaar nog een spel uit: Railroad Barons. Hiervoor heeft hij het hele spoorwegdeel van de normale 18xx-spellen weggelaten. Railroad Barons gaat eigenlijk alleen nog maar over aandelen, en over geld. Nu vind ik dat dus meestal niet het meest interessante deel van dit soort spellen, maar dit verdient een kans. Voor een 18xx is Railroad Barons namelijk spotgoedkoop: 20 euro slechts. 2 spelers, 45 minuten... Het proberen waard dus, ook voor mensen die niet bekend zijn met 18xx. Bovendien wordt dit spel (net zoals Poseidon) uitgegeven door Lookout Games, met illustraties door Klemens Franz (van de Agricola-tekeningen), dus zit het met de vormgeving ook wel goed.

Naast de genoemde spellen komt op Essen ook 1880: China uit — een klassieke 18xx met een speelduur van 6 uur. Vorig jaar was ook al 1853 opnieuw uitgegeven. Beide spellen zal ik waarschijnlijk links laten liggen. Volgend jaar zal ook 1830 opnieuw uitgebracht worden. Dit is een van de eerste spellen uit het genre, en volgens velen nog steeds een van de beste. Die zal t.z.t dus waarschijnlijk wel aan mijn groeiende 18xx-verzameling toegevoegd worden.